5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 38-39-40-41-42-43 Cevapları E-Kare Yayıncılık
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Uygarlıklar Beşiği: Anadolu ve Mezopotamya Cevapları Sayfa 38, 39, 40 ,41, 42, 43
Uygarlıklar Beşiği: Anadolu ve Mezopotamya Cevapları
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 38-39-40-41-42-43
Soru : İlk çağlardan kalma eserlerin sergilendiği müzelerde hangi eserler sergilenir? Örnek veriniz.
Uzun Cevap :
Müzeler tarihi ışık tutan ve tarihte yaşayan insanların hakkında bize bilgiler veren en önemli yerlerdir.
İnsanlar tarihin hangi bölümünde olursa olsun sanat eserleri yapmış, inançlarını temsil edecek şeyler sergilemiş veya kullanmış oldukları aletler günümüze kadar gelerek müzelere konmuştur.
İlk çağ müzelerine baktığımız zaman ilk çağda tarım, hayvancılık, madencilik, savaş ve yaşamış oldukları günlük hayata dair eşyalar sergilenir.
Anadolu medeniyetler müzesi buna bir örnektir. Bu müzede; Paleolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri Çağı, Eski Hitit ve Hitit İmparatorluk Çağı, Frig Krallığı, Geç Hitit Krallığı, Urartu Krallığı, ve alt salonda ise Çağlar Boyu Ankara ve Klasik Devirler bölümleri yer almaktadır.
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Bazı Eserler;
1- Tunç Tablet. Boğazköy
2- Güneş Kursu. Törensel Sembol
3- At Koşulu Araba Modeli. Tunç, Gordio
4- Ahşap Masa. Gordion
5- İnandık Vazosu. Pişmiş toprak
6- Leopar Kabartmaları Sıva Üzeri Boya Benek
7- Emziren Kadın Heykelciği
8- Medusa Başlı Kolye
9- Obsidiyen Vazo
10- Boğa Biçimli Törensel Kaplar
11- Kadın Heykelciği
12- Çıplak Tanrıça Heykelciği
13- Fildişi Kutu
14- Sandal Biçimli Törensel Kap
15- Altın Taç
16- Sistrum
17- Güneş Kursu
18- Kadın Biçimli Kap
19- Oturan Kadın
20- Oturan Aslan Heykelciği
21- M.Ö. 6000’li yıllara ait leopar kabartmaları.
23- 22. Asur Ticaret Kolonilerine ait çivi yazılı tabletler.
24- İnandık Vazosu
25- Frig ana tanrıçası Matar (Kybele) heykelciği.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 39 Cevapları
Soru : Sümerlerin icatlarından en çok hangisinin insanlığa fayda sağladığını düşünüyorsunuz? Neden?
Uzun Cevap :
Sümerlerin icatları;
Sümerlerin birine en büyük icadı yazıyı bulmak ve kullanmış oldukları ilk çivi yazısıdır.
Besin kaynaklarını kaydını tutmak için piktogramlar kullanarak yapmış oldukları yazı örnekleri günümüze kadar ulaşmıştır.
Bunu edebiyat için değil alınan ve satılan nesnelerin kaydını oluşturmak için yaptıkları Bir nevi kayıt defteri olarak yapmışlardır.
Piktograf yani resim yazı sistemleri ile bu şekilde kayıtlar tutmuş daha sonra fikir ve eylemleri ifade etmek için de bunu kullanmışlardır.
Yazı yazmayı bilenler daha sonra kurutup tablet haline getirmiş oldukları ıslak kil üzerine sembolleri kazmak için ucu sivrileştirilmiş kamışlar kullanmışlardır. Bu icatları daha sonraki dönemlerde çivi yazısı olarak bilinmiştir. Daha sonra ilerleyen medeniyetler tarafından bu da benimsenmiş ve 2000 yıl boyunca tüm orta doğuda kullanılmaya devam etmiştir.
Sümerler ayrıca Fırat ve Dicle taştığı için nehirlerin suyunu nasıl toplayıp yönlendireceğini de bilmişlerdir. Taşan suları içerdiği zengin alüvyon ile beraber topluyor ve bunu tarlalarını sulamak ve gübrelemek için kullanıyorlardı.
Barajların kapılarının su akışını kontrol edebilmek için açılıp kapanabilen kamış, Palmiye gövdesi ve çamurla inşa edilen kanal sistemi tasarlamışlardı.
Tam olarak tekerlek olmasa bile Sümerler tarafından Mezopotamya’da icat edilen basit iki tekerlekli arabanın arabanın maketi de bulunmaktadır.
Kramer’ e göre çiftçilerin kullanması için sabanı Sümerliler icat etmiş ve bunu nasıl kullanacaklarını açıklayan detaylı kılavuzlar hazırlamışlardı.
Diğer kültürlerde günleri dokuyan ve giysi yapan kişiler olsa da bunu endüstriyel boyuta ulaştıran ilk Sümerler’ dir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 40 Cevapları
Soru : Asurların Mezopotamya kültürünü Anadolu’ya yaymalarında etkili olan unsurlar nelerdir?
Uzun Cevap :
Asurlular bugün Kuzey Irak Bölgesi olan yerde Asur kentinde ortaya çıkmıştır. Milattan önce 2000 yılı itibariyle güçlenmeye başlamış ve imparatorluğa dönüşmüştür. Doğu ve batı ticaretinde etkin rol oynamışlardır. En büyük geçim kaynakları ticarettir.
Asurluların ticaret sayesinde bu kadar geniş alana yayılmaları ve hızla büyümeleri mümkün olmuştur.
En büyük katkılarından biri MÖ 20. Yüzyılda yazıyı Anadolu’ya getirmeleridir.
Tarihte bilinen ilk kütüphaneyi asurluların kurduğu söylenmektedir. Bu kütüphane Ninova’da bulunur.
Asurlular hakkında dikkat çeken başka özellikler ise lk sömürge imparatorluğu olması, tarihteki ilk rübhaneyi kurması , yazıyı Anadolu’ya getirmeleri, ticaret kolonileri oluşturmaları, ticaretin Anadolu’da gelişmesini sağlamaları, seramik eşyalar heykel ve kabartma alanında oldukça gelişmiş olmalarıdır.
• Eski krallık dönemine ait İnandık Vazosu (Görsel: 2.8), Hititlerden kalan en önemli eserlerdendir. Vazoda, dinî törenle evlenme anlatılır. Kabartma tekniği ile yapılan vazo, kadın ve erkek figürlerinden oluşur.
Soru : Bu eser insanlık tarihine ne gibi katkılar sağlayabilir? Söyleyiniz.
Kısa Cevap :
İnandık vazosu insanlık tarihine geçmiş zamanlardaki insanların dini inançları, yaşayışları, kıyafetleri , dinleri ve kültürleri hakkında bilgi verir.
Uzun Cevap :
İnandık vazosu Ankara ile Çankaya arasında kalan arazide bulunan Hitit tapınağında bulunmuştur. Eski Hitit döneminden kalmadır.
Uzunluğu 82 santim eni ise 43 santimetre olan bir vazodur. Balon tipli oval bir gövdeye sahiptir. Omuz bölümünde simetrik olarak yerleştirilmiş 4 tane tutma yeri yapılmıştır. Yapılan bu gruplar içine konan şeylerin rahatça taşınmasını sağlar
Evliliğe ve düğüne çok önem veren Hititler bunu bu eserlerinde göstermişlerdir. Vazonun üzerinde Tanrı ve tanrıçalar, kutsal hayvanlar içki sunan ve kurban kesen rahipler, saz çalan ve akrabası hareketleri yapan insanlar varlardır.
Bu vazo dönemin yaşam tarzını ve Gül dini inancını Birgül gelenek ve göreneklerinde bir gün kıyafetlerini ve düşünce yapılarını gösteren büyük bir sanat örneğidir.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 41 Cevapları
Frigler zengin, sanatsever insanlar olarak tanınırdı. İnce işlemeli Frig mobilyaları, tüm Antik Çağ boyunca dillerdeydi. Dönemin modasını oluşturan giysiler üretirlerdi.
Soru : • Bu bilgilerden hareketle Friglerin hangi sanat dallarıyla uğraştıklarını belirleyiniz.
Cevap:
Bu bilgilerden hareketle frigler’in mobilyacılık ve moda giyim sanatları ile uğraştıklarını söyleyebiliriz.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 42 Cevapları
Soru : İyonların, bilimsel alanlarda yapmış oldukları çalışmalar, onların nasıl bir uygarlık olduğunu gösterir?
Uzun Cevap :
İyonlar Anadolu topraklarında yaşamış Büyük Menderes ırmağı ile İzmir arasında kurulmuş olan bir uygarlıktır.
Çok tanrılı bir dine inanır şehir devletinde yaşar, koloniciliğe önem verir ticaretinde gelişmiş, felsefe tıp tarih ve edebiyat gibi alanlarda gelişmiş sanat ve bilim için büyük bir yer tutmaktadırlar. Hatta mimaride “İyon Nizamı”‘ nı geliştirmişlerdir.
Soru : Urartuların yaptığı su kanallarının bir kısmının günümüzde de kullanılması hakkındaki düşüncelerinizi belirtiniz.
Uzun Cevap :
Meydan Boğazı Barajı, Münevvir Barajı, Çirişgöl Barajı, Issıdere Barajı gibi pek çok gölet ve bu göletlerden açılan Payköy Kanalı, Haydarbey Arkı, Issıdere Kanalı, Akyol Arkı gibi pekçok kanal, Urartu Dönemi’nde tarıma verilen önemin göstergesidir. Bu kanallardan bazıları günümüzde halen kullanılmaktadır.
Mesela 2 Bin 800 yıllık Urartu sulama kanalı Van’da hala kullanılmaktadır.
5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabı E-Kare Yayıncılık Sayfa 43 Cevapları
Tarih boyunca malların takas ve değişimi için bakır çubuklar, değerli taşlar, deniz kabukları, çiftlik hayvanları gibi pek çok değişik varlık kullanılmıştır. Ancak uluslararası ticaret ilerledikçe mal değişiminin standart ve kolay bir biçimine ihtiyaç duyuldu. Paranın icadı, değeri üzerinde anlaşılmış sikkeler kullanılarak alışverişlerin daha hızlı yapılmasını sağladı.
Para olarak nitelenebilecek ilk sikke, MÖ 700’lü yıllarda Lidya Kralı (Lidya şimdi Türkiye’dedir.) Giges (Giges) tarafından bastırıldı. Bu sikkeler, altın ve gümüşün doğal bir alaşımı olan elektrum adlı bir metalden yapılmıştı ve üzerinde kralın amblemi vardı.
Soru : Zamanla, alışverişe en uygun aracın metaller olduğu anlaşıldı. Sizce metallerin hangi özellikleri bunda etkili olmuştur?
Cevap:
Metalin para yapımında tercih edilmesi dayanıklığı, metalin eritilip bir kalıba dökülerek biçimlendirilmesindeki kolaylıktan kaynaklanmaktadır. Böylece istenilen şekil kolaylıkla verilebilir.
Soru : Sizce eski uygarlıkların hiyeroglif ve çivi yazısını kullanmaları, insanlık tarihine hangi yönlerden katkı sağlamış olabilir? Söyleyiniz.
Uzun Cevap :
Bilgiye kayıtlı tutan ve tarihsel süreç içerisinde ona aktaran en etkili yöntemdir.
Hiyeroglif yazıları birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilecek yüzlerce sembollerden oluşan resim yazı şekilleridir. Her işaret belli bir sesi veya nesneyi temsil etmektedir. Bu yazı soldan sağa veya sağdan sağa veya yukarıdan aşağı yazılabilir ve okumak için sembollerdeki insan veya hayvan figürlerinden faydalanılır.
Bu yazıyı tarihte ilk bulan eski Mısır uygarlığıdır.
Çivi yazısı İlk yazı türüdür. Taşların veya Toprak tabletlerin üzerine resimler veya harflerle özel bir teknikle yazılır. Sümerler tarafından bulunmuştur ve tarihte büyük çığırlar açmıştır.
Soru : Anadolu ve Mezopotamya’da kurulan uygarlıkların her birinin en önemli özelliğini belirleyiniz. Bu özelliklerin insanlık için değeri üzerinde tartışınız.
Uzun Cevap :
Lidyalılar parayı , Sümerliler yazıyı, Frigler iğneyi, Hititler ilk anlaşmayı, Urartular su kanallarını, ,İyonyalılar astronomi matematik gibi alanlarda çalışmaları bulmuşlardır.
Hayatımızın her alanında bizlere kolaylık sağlayan bu teknolojiler o günde ilk bulunması ile başlamıştır. Daha sonra yüzyıllar boyunca gelişerek devam etmiş ve bugünkü halini almıştır.
Soru : Yaşadığınız yerde, bu konuda geçen uygarlıklardan kurulmuş olanlar varsa onlarla ilgili bir araştırma yapınız. Yoksa istediğiniz bir uygarlığı araştırınız.
Uzun Cevap :
İyonlar Anadolu topraklarında yaşamış Büyük Menderes ırmağı ile İzmir arasında kurulmuş olan bir uygarlıktır. Çok tanrılı bir dine inanır şehir devletinde yaşar, koloniciliğe önem verir ticaretinde gelişmiş, felsefe tıp tarih ve edebiyat gibi alanlarda gelişmiş sanat ve bilim için büyük bir yer tutmaktadırlar. Hatta mimaride “İyon Nizamı”‘ nı geliştirmişlerdir. Heredot, Hipokrat, Homeros, Pisagor, Thales ve Hipokrat ‘ ın İyonlu olduğu bilinmektedir.
Lidya; Batı Anadolu’da Menderes ve Gediz Irmakları arasında kalan bölgedir.
Lidyalılar, Hititlerin daha sonra da Frigyalılar’ın egemenliği altına girmiştir. Frigler’in yıkılmasıyla Lidyalılar milattan önce 680 yılında bağımsız bir devlet kurmuşlardır. İlk kralları Giges’tir. Başkentleri Sardes’tir. O dönemin en zenginleriydiler.
Lidyalılar parayı ilk kullanan medeniyet olmuştur. Parayı yapmak için altın, gümüş ve elektrolit kullanmışlardır. Pers İmparatorluğu’nun ani bir saldırısı sonucunda yıkılmıştır.
Soru : Sınıfa, yaşadığınız yerdeki tarihî eserler, nesneler ve doğal güzelliklerle ilgili görsel malzemeler getiriniz. 2. konunun “Başlarken” bölümündeki çalışmayı yapınız.
Cevap:
(2. konunun “Başlarken” bölümündeki çalışma) Müzelerde ilk çağlarda insanlar ilgilendikleri alan dallarından dolayı tarım, hayvancılık, madencilik, dokumacılık, mobilyacılık, takı, Savaş, günlük hayat gibi alanlarda kullanılan üretilen eşyalar sergilenir.
Birçok tarihi eserin sergilenmiş olduğun müzeleri severek ziyaret ederiz müzelerde bulunan tarihi eserler bazen medeniyetler bazen adlarımızdan ve büyüklerimizden bazen ise savaşlardan ya da farklı gelenek ve görenekleri yansıtan birçok tarihi eseri anlattığını ve gösterdiğini inceleyere görebilme imkanına sahip olabiliriz. Müzeye gittiğimiz zaman bazen bir elbise bazen bir fosilin bazen tarihi bir yapı bazı tarihi araç gereçler bulabilmek mümkündür birçok farklı tarihi eserimize doğru da görebiliriz yüzyıllar o bana eserler kültürümüzün ve medeniyetlerin ortak mirası olarak bilinmektedir.